عیار بتن چیست

اگر شما با ساختمان سازی، تولیدی جدول بتنی و یا جاده سازی سر و کار دارید حتما اسم عیار بتن و مقاومت فشاری به گوش شما هم خورده است. در این مطلب به معرفی و اهمیت آن میپردازیم.

عیار بتن یعنی چه؟

منظور از عیار بتن مقدار سیمان مصرفی بر حسب کیلوگرم در واحد حجم بتن می باشد (که واحد حجم بتن در ایران متر مکعب است) به اصلاح دیگر به نسبت وزن سیمان به کل مخلوط را عیار بتن یا گرید بتن میگوییم. عیار بتن با مقاومت نهایی آن رابطه مستقیم دارد و هر چه عیار بالاتر باشد مقاومت بیشتری نیز میدهد. با توجه به روابط تجربی می توان مقدار سیمان مصرفی برای رسیدن به مقاومت مشخص را تعیین کرد که در ادامه به فرمول آن میپردازیم.

فرمول محاسبه عیار بتن

برای محاسبه عیار بتن، تنها کافیست که از فرمول زیر استفاده نمایید:

عیار بتن = (وزن سیمان / وزن کل بتن) * 100

فرض کنید وزن سیمان در یک متر مکعب از بتن، برابر 300 کیلوگرم و وزن کل بتن، 2000 کیلوگرم باشد. عیار این بتن طبق فرمول بالا به این شکل محاسبه خواهد شد:

عیار بتن = (300 / 2000) * 100

فرمول دیگری که برای محاسبه عیار بتن، وجود دارد به صورت زیر است:

Fc = (w/10)-9

در این فرمول Fc به معنای مقاومت مشخصه بتن براساس آیین نامه بتن ایران و نمونه‌ های استوانه‌ ای استاندارد بر حسب مگاپاسکال است. W نیز عیار سیمان برحسب Kg/m³ بوده و عدد منفی 9 در توان قرار گرفته است.

نکته: اعداد استفاده شده، فرضی و تقریبی هستند

اساس تعیین مقاومت بتن

بتن بر حسب مقاومت فشاری نمونه به عمل آمده پس از 28 روز تیپ بندی می شود. مقاومت بتن معمولا بر حسب kg/cm2 اندازه گیری می شود. تیپ بندی بتن بر حسب مقاومت فشاری و تعیین آن به شرح زیر می باشد:

بتن های معمولی

C8/10, C12/15, C16/20, C20/25, C25/30, C28/35, C30/37, C32/40, C40/50, C50/60, C55/67, C60/75, C70/85, C90/105, C100/115

بتن های سبک

LC8/9, LC12/13, LC16/18, LC20/22, LC25/28, LC30/33, LC35/38, LC40/44, LC50/55, LC55/60, LC60/66, LC70/77, LC80/88

اعداد مقدار مقاومت فشاری بر حسب MPa می باشد. MPa=10.2 kg/cm2)1 برای مثال بتن C25 بتنی است که مقاومت فشاری آن MPa 25 یا kg/cm255 است.

بتن های ضعیف تر مانند “بتن بستر” یا “بتن مگر” در گروه C7.5 با مقاومت فشاری kg/cm2 75 بعد از 28 روز قرار دارد. در بیشتر موارد بتن تیپ C20 برای محوطه سازی کافی و مناسب می باشد(البته زیر سازی بتنی با استفاده از کفپوش بتنی متفاوت است). این بتن تقریبا معادل نسبت مخلوط قدیمی 4:2:1 است. در امور مهندسی ساختمان می توان از بتن با مقاومت های بسیار بالا مثلا تیپ C40 استفاده نمود.

با توجه به عیارهای مختلف بتن نام‌های مختلفی استفاده میشود که بصورت زیر است:

بتن سبک: 100 تا 200 کیلوگرم بر متر مکعب
بتن معمولی: 200 تا 300 کیلوگرم بر متر مکعب
بتن مسلح: 250 تا 400 کیلوگرم بر متر مکعب
بتن پیش تنیده: 400 تا 500 کیلوگرم بر متر مکعب
بتن سنگین: 300 تا 600 کیلوگرم بر متر مکعب

تفاوت عیار بتن بر کاربرد آن

بر اساس نوع کار و مقاومت فشاری مورد نیاز جدول عیار بتن انتخاب می شود. به عنوان مثال برای بتن مگر که یک بتن نظافتی به منظور آماده سازی بستر خاکبرداری شده برای آرماتور بندی و صفحه گذاری اجرا می گردد عیار بتن کم و برابر 150 Kg/m3 می باشد و برای ملات آجر کاری و بنایی عدد آن 250 و برای بتن معمولی این عدد 350 می باشد. این عدد برای بلوک های بتن سبک (گازی) بسیار کمتر از بلوک های سیمانی است، و ۲۵ کیلوگرم سیمان در هر مترمکعب بنایی با آن به کار می‌رود. برای دوغاب پشت کار نمای سنگی و کاشی کاری ۴۳۰ کیلوگرم سیمان استفاده می ‌شود.

نکات مهم برای انتخاب عیار بتن متناسب با پروژه

انتخاب عیار مناسب بتن برای هر پروژه، از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا مقاومت و کیفیت نهایی بتن، به طور مستقیم به عیار آن بستگی دارد. انتخاب عیار نامناسب می‌ تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند ترک خوردگی، نشت آب، کاهش مقاومت و حتی تخریب سازه شود.

در اینجا به برخی از نکات مهم برای انتخاب عیار بتن متناسب با پروژه اشاره می‌ کنیم:

نوع سازه: اولین قدم در انتخاب عیار بتن، توجه به نوع سازه است. به طور کلی، برای سازه‌ های مختلف، عیارهای متفاوتی از بتن مورد نیاز است. برای مثال، در ساختمان‌ های مسکونی و تجاری، از بتن با عیار C20 تا C35 استفاده می‌ شود، در حالی که برای سازه‌ های خاص مانند پل‌ ها، سدها و ابنیه فنی، به بتن با عیارهای بالاتر مانند C40 تا C60 نیاز است.

بارگذاری: میزان بارگذاری که سازه باید تحمل کند، از دیگر عوامل مهم در انتخاب عیار بتن است. هرچه بارگذاری بیشتر باشد، به بتن با عیار و مقاومت فشاری بالاتر نیاز خواهد بود.

شرایط محیطی: شرایط محیطی مانند آب و هوا، دمای محیط و وجود مواد شیمیایی خورنده، می‌ تواند بر مقاومت و طول عمر بتن تاثیر بگذارد.

نوع قالب: نوع قالب مورد استفاده در بتن ریزی نیز می‌ تواند در انتخاب عیار بتن نقش داشته باشد. برای مثال، در قالب‌های لرزشی، می‌توان از بتن با روانی بیشتر و عیار پایین‌تر استفاده کرد.

بودجه پروژه: هزینه نهایی بتن به عیار آن بستگی دارد. به طور کلی، بتن با عیار بالاتر، قیمت بیشتری نیز دارد.

نظر مهندس یا متخصص سازه: در نهایت، نظر و تایید نهایی مهندس یا متخصص سازه برای انتخاب عیار بتن الزامی است.